Den Herd natuurlijk!
door André Meijer van ABT
Ik ben een liefhebber van natuur. En wat is dan mooier dan natuur brengen waar die niet meer is? Dat klinkt misschien vreemd voor iemand die installaties in gebouwen ontwerpt, maar eigenlijk is dat heel logisch. In de natuur is altijd een soort evenwicht. Soms wordt dat verstoord, maar het komt altijd weer terug. Installaties zorgen vaak ook voor evenwicht, ook als er iets is verstoord, iets verloren is gegaan. Als een gebouw te koud wordt, zorgen installaties weer voor warmte. Waarom zouden we het evenwichtsgevoel van de natuur, onze omgeving, niet kunnen gebruiken in onze gebouwen?
Een natuurlijke balans
Dat is precies de reden dat in het ontwerp voor het nieuwe Den Herd is gekozen voor evenwicht en balans. Het gebouw verbruikt bijvoorbeeld niet alleen water en elektriciteit, het levert ook water en elektriciteit op. In de winter haalt het gebouw de warmte uit de grond en stopt koude weer terug, om het in de zomer weer om te draaien. Geen gas meer nodig! En toch comfortabel. En op een plek middenin het wat stenige centrum van Bladel, komt een stukje natuur terug, op het dak.
Maar ook in het gebouw is gezocht naar balans. Aan de ene kant gebruik van wat het gebouw zelf kan leveren, opnieuw gebruiken van materialen in het gebouw. Aan de andere kant wat de natuur kan leveren, het gebruik van hout in het centrale atrium, de nieuwe panoramazaal en het theater.
En het gebouw zelf maakt ook een natuurlijk proces door, het deel dat niet meer voldoet sterft af als een dode tak en maakt ruimte voor een nieuwe tak om te groeien, het nieuwe theater en het atrium. Samen met het gezonde deel van de boom komt het geheel weer tot bloei.
Natuur en techniek op de grens tussen binnen en buiten
Op het dak, de grens tussen binnen en buiten, komen techniek en natuur bij elkaar. Op het nieuwe dak, dat de opvallende vorm aan het gebouw geeft vanaf de Markt, komen zonnepanelen. Hiermee kan het gebouw voor een belangrijk deel zijn eigen stroom opwekken.
Andere delen van het dak worden juist groen. De bestaande platte daken krijgen een dun laagje, anders wordt het te zwaar. Hier zullen kleine sedumplanten gaan groeien. Het dak van het nieuwe theater krijgt een dikker pakket, waar ook andere plantsoorten een goede voedingsbodem krijgen. Wat zou het leuk zijn als straks de bijen en andere insecten dit nieuwe stukje natuur gaan ontdekken. En wie weet komen daarna vleermuizen zich te goed doen aan de insecten, zodat weer een natuurlijk evenwicht ontstaat.
'Groene daken' op Den Herd
Ook onder het nieuwe dak wordt ruimte gegeven aan planten. Op het centrale trappenhuis komt een binnentuin. En die komt er niet zomaar, er zijn speciale versterkingen opgenomen om hier echt een groen baken van te kunnen maken.
Water verbindt het dak en de bodem
Zoals gezegd, het gebouw verbruikt niet alleen water, het levert ook water. Al het regenwater dat op het gebouw valt wordt verzameld in grote tanks. Het wordt gebruikt voor het weg spoelen van onze eigen natuurlijke behoeftes. En vanzelfsprekend om de planten op, rond en in het gebouw water te geven wanneer het natuurlijk evenwicht tijdelijk wat is verstoord. Dit alles in plaats van het water direct af te voeren. Zo draagt het gebouw bij aan het verminderen van het verbruik van drinkwater en dus aan een betere balans in het watersysteem.
'De cirkel van het water'
Koelen door te verwarmen
De warmte die nodig is om het gebouw te verwarmen komt uit de bodem. Hiervoor wordt een wko (warmte koude opslag) systeem aangelegd. Dit systeem slaat warmte en koude op in de bodem, om te gebruiken wanneer daar behoefte aan is. Een bron aan de Beatrixlaan gaat zorgen voor de warmte. Hier wordt water opgepompt. Nadat de warmte is gebruikt en het water is afgekoeld, wordt het teruggeven aan de bodem aan de marktzijde. Onder de grond wordt de kring weer gesloten, er gaat geen water verloren. In de zomer draait alles om. Het koude water dat zich heeft verzameld onder de markt wordt opgepompt en gebruikt om het binnen aangenaam te houden. Het opgewarmde water komt onder de Beatrixlaan weer terug in de bodem. Niet dat het water heel warm of heel koud in de bodem komt. De warme bron zal ongeveer 15 graden worden, de koude bron ongeveer 7 graden. Bovendien wordt het water van een diepte tussen 40 en 75 meter opgepompt en daar ook weer teruggebracht. De achterburen krijgen er dus geen warme voeten van. Het gebruik van warmte en koude wordt het hele jaar gemeten, zodat we zeker weten dat er evenveel warmte in de bodem komt als eruit gaat. Alles voor het evenwicht.
Levend Den Herd
Het nieuwe Den Herd wordt natuurlijk een gebouw voor mensen, maar niet alleen voor mensen. Zeker weten dat het nieuwe Den Herd straks op vele manieren een bloeiende en levende plek zal zijn midden in het hart van Bladel!